Mec. Rafał Ptak, laureat Forbsa 2012, udzielił dla Pulsu Biznesu wypowiedzi o rynku windykacji. Przedstawiamy pełną treść opinii mec. Ptaka oraz rady dla naszych Klientów, jak nie dać się w trudnych czasach.
Fragmenty wywiadu zostały wykorzystane w artykule pt. „Nie zwlekaj z windykacją” jaki ukazał się w Pulsie Biznesu nr 141 z dn. 24-07-2012
Czy narasta problem opóźnień w płatnościach?
W naszej ocenie opóźnienia w płatnościach, wynoszą ponad 30 %. Oznacza to że co trzecia faktura jest płacona z opóźnieniem. Odsetek ten w ostatnim czasie wzrasta. Szacunkowa liczba, podana przeze mnie, dotyczy ogółu wystawianych faktur. Natomiast kłopoty z opóźnieniami w otrzymaniu płatności ma prawie każda polska firma, jeśli oczywiście dokonuje sprzedaży towarów lub usług z odroczonym terminem płatności. Jeżeli są przedsiębiorstwa, które otrzymują wszystkie płatności w terminie to wynika to raczej z ich mocnej sytuacji na rynku, a nie z ustaleń umownych. Niekiedy dłużnikom nie opłaca się opóźniać z zapłatą, gdyż może to ich pozbawić jedynego źródła zaopatrzenia na korzystnych warunkach.
W jakich branżach szczególnie widać ten problem?
Wydaje się, że kłopoty z płatnościami zaczynają się w branżach dla gospodarki najważniejszych. Największe problemy widać w budownictwie i transporcie. Wynikać to może z faktu, że branże te są kołem zamachowym gospodarki i gdy gospodarka zaczyna słabiej się rozwijać, to uderza to przede wszystkim właśnie w te gałęzie.
W mojej ocenie czas oczekiwania na płatność jest w małym stopniu uzależniony od części kraju, w której przedsiębiorstwo prowadzi działalność. We wschodnich województwach jest mniej firm, ale też odpowiednio mniej opóźnień. Niekiedy są tam miejscowości gdzie duża część społeczeństwa jest uzależniona od jednego większego przedsiębiorstwa. Gdy zakład ten traci płynność finansową odbywa się to kosztem wszystkich współpracujących z nim podmiotów i w skali takiej małej społeczności może to być bardzo poważny problem. Przykładem może być upadłość układowa PMB Spółki Akcyjnej w Białymstoku.
Jakie są skutki utraty płynnosci finansowej?
Podstawowym skutkiem zaburzenia płynności finansowej są opóźnienia w płatnościach. Opóźnienia te mogą doprowadzić do niewypłacalności i wprowadzają tzw. efekt domina. Jeden przedsiębiorca nie otrzyma płatności i nie płaci następnemu, taki łańcuszek może obejmować coraz szersze kręgi.
Wydaje się niemożliwym całkowite zabezpieczenie się przed niewypłacalnością dłużnika, można jednak swoje ryzyko ograniczyć. Jednym z takich instrumentów jest wywiad gospodarczy, sprawdzenie kontrahenta przed dokonaniem transakcji, jest to element moim zdaniem zbyt mało doceniany. Jednak warto próbować zdobyć informację czy danego kontrahenta egzekwuje komornik lub został złożony wniosek o jego upadłość.
Oczywiście inne rozwiązania to factoring oraz windykacja. W przypadku windykacji, istnieje nie pisana zasada, im wcześniej podejmie się działania tym większe jest prawdopodobieństwo odzyskania należności. Dłużnik zazwyczaj podchodzi do firmy windykacyjnej z większym respektem niż do swojego kontrahenta gdyż wie, że ma do czynienia z profesjonalistą, który wie jak takich przeterminowanych należności dochodzić. Koszty windykacji to zazwyczaj od 5 % do 20 % wartości dochodzonej wierzytelności. Uzależnione jest to od terminu przeterminowania należności, jej wysokości, stałej współpracy firmy windykacyjnej z klientem lub informacji zdobytych na temat dłużnika. W przypadku factoringu niewątpliwie atrakcyjna jest możliwość szybkiego uzyskania określonej kwoty od firmy factoringowej oraz niejako przy okazji sprawdzenie dłużnika ( firma factoringowa nie będzie chciała płacić za dłużnika, którego wypłacalność jest wątpliwa) wadą jest jednak dość wysoki koszt tych usług – powyżej 20 %. Ponadto w Polsce zazwyczaj mamy do czynienia z tzw. factoringiem niewłaściwym, oznacza to, że faktor płaci należności dłużnika, przy czym w przypadku gdy nie odzyska od dłużnika należności wtedy występuje do klienta o zwrot zapłaconej kwoty. Wydaje się, że zainteresowanie obydwoma formami odzyskiwania należności jest duże. Przy czym z factoringu chętniej korzystają przedsiębiorstwa mające stałą grupę odbiorców ich towarów.
Jak wybrać dobrą firmę windykacyjną?
Wśród kryteriów wyboru firmy windykacyjnej należy przede wszystkim wyróżnić:
rzetelność firmy, skuteczność. Takich informacji można szukać choćby na forach internetowych. W ostatnich czasach klienci skarżą się na sytuacje gdy firma windykacyjna lub kancelaria prawna odzyskają należność od dłużnika i nie przekażą tej kwoty do klienta. Opinie na takie tematy także można znaleźć w Internecie. Pewne znaczenie ma też marka firmy windykacyjnej, długość istnienia na rynku windykacji.
W przypadku wyboru firmy factoringowej należy przede wszystkim zwrócić na inne usługi świadczone przez faktora w ramach umowy factoringu i oczywiście cenę tych usług.
Jak mniejsze firmy radzą sobie z zachwianiem płynnosci finansowej?
MSP radzą sobie z zachowaniem płynności finansowej poprzez korzystanie z kredytów, wykorzystanie własnych oszczędności, a niektóre niestety, poprzez zwlekanie z płatnościami na rzecz niektórych swoich kontrahentów, kosztem innych „ważniejszych”. Spowolnienie gospodarcze zawsze odbija się niekorzystnie w opóźnieniach w płatnościach.
Autor:
Mec. Rafał Ptak
radca prawny
– pełnomocnik procesowy AIF Kancelaria Sp. z o.o.