Kiedy egzekucja wobec spółki okazje się bezskuteczna, skierowanie pozwu przeciwko członkom dłużnej spółki bywa czasem ostatnią deską ratunku dla wierzyciela, który nie otrzymał swoich pieniędzy. Jak odbywa się to w praktyce?
Przykład 1
Nierzetelna spółka X Budownictwo z o.o. nie zapłaciła swoich zobowiązań firmie Jana Kowalskiego. Jan Kowalski długo wzywał X Budownictwo do zapłaty, ale w końcu zrozumiał, że musi podjąć bardziej stanowcze kroki i skierował sprawę do sądu. W niedługim czasie otrzymał nakaz zapłaty przeciwko spółce, a ponieważ X Budownictwo sp. z o.o nadal nie spłaciła swojego długu, Jan Kowalski przekazał sprawę do komornika licząc na skuteczne postępowanie egzekucyjne. Jakie było jego rozczarowanie kiedy okazało się, że egzekucja wobec spółki X Budownictwo jest bezskuteczna. Jan Kowalski był załamy myślą, że może już nigdy nie odzyskać swoich pieniędzy. Dowiedział się jednak o możliwości wystąpienia z powództwem przeciwko członkom zarządu spółki X Budownictwo – Tomaszowi Nowakowi i Tadeuszowi Kamińskiemu. Jan Kowalski przygotował więc najważniejsze dokumenty, czyli informację o tym, że Nowak i Kamiński pełnili funkcję członków zarządu w czasie, gdy wierzytelność istniała oraz postanowienie od komornika o umorzeniu postępowania wobec spółki X Budownictwo sp. z o.o. z powodu bezskuteczności egzekucji. Wszczynając nowe postępowanie na podstawie tych dokumentów Jan Kowalski ma szansę na odzyskanie swoich należności wyegzekwowanych z majątków osobistych Nowaka i Kamińskiego.
Przykład 2
Zygmunt Malinowski około dwóch lat temu pełnił funkcję członka zarządu w firmie Ogrodex sp. z o.o.. Był to jednak krótki epizod w jego karierze zawodowej, pracował w tej firmie tylko pół roku, zajmował się pozyskiwaniem zleceń i nie interesował się zbytnio kondycją finansową firmy. Księgowością Ogrodexu zajmowali się inni członkowie i nigdy nie mówili Malinowskiemu, że firma ma jakieś kłopoty. Zygmunt Malinowski był więc bardzo nieprzyjemnie zaskoczony, kiedy po prawie dwóch latach od odejścia z Ogrodexu otrzymał wezwanie do zapłaty na kilkadziesiąt tysięcy złotych! Malinowski nie wiedział o co chodzi, jedyne informacje jakie dotarły do niego na temat byłej firmy, były takie, że niedawno ogłosiła upadłość. Ale Malinowskiego już to przecież nie obchodziło.
Jakie dokumenty są niezbędne do wszczęcia postępowania wobec członkom zarządu?
W obu przedstawionych sytuacjach wierzyciel wystąpił do sądu z powództwem przeciwko członkom zarządu. Taką możliwość daje art. 299 Kodeksu spółek handlowych, który mówi o tym, że jeśli egzekucja wobec spółki jest bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Dotyczy to tych członków dłużnej spółki, którzy pełnili tę funkcję, gdy powstała wierzytelność. Nieistotny jest fakt, że przestali być członkami zarządu przed upływem terminu płatności zobowiązań oraz że w czasie pełnienia swoich funkcji nie wiedzieli o powstałych zobowiązaniach. Aby można było skutecznie wnieść pozew przeciwko członkom zarządu należy udowodnić fakt, że dani członkowi zarządu pełnili tę funkcję w czasie powstania zobowiązania oraz udowodnić bezskuteczność egzekucji wobec spółki. Jak sprawdzić, czy wskazane osoby były wtedy członkami zarządu? Najlepiej poprzez pełny odpis z rejestru przedsiębiorców. A jak wykazać, że egzekucja wobec spółki się nie udała? Poprzez postanowienie wydane przez komornika o umorzeniu postępowania w wyniku bezskuteczności egzekucji, a także poprzez zawiadomienie komornika o bezskutecznej egzekucji poprzedzające postanowienie o umorzeniu postępowania, poprzez przedstawienie w sądzie postanowienia o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości z powodu braku majątku spółki, a także poprzez postanowienie o umorzeniu postępowania upadłościowego, dlatego, że majątek dłużnika okazał się niewystarczający do pokrycia kosztów postępowania.
Jak mogą bronić się członkowie zarządu?
Oczywiście, członkowie zarządu mogą bronić się przed odpowiedzialnością za zobowiązania spółki, ale ich argumenty będą skuteczne tylko wówczas, gdy wykażą, że w czasie istnienia wierzytelności nie pełnili funkcji członków zarządu, a także w sytuacji, gdy spółka zgłosiła wniosek o ogłoszenie upadłości lub zostało wszczęte postępowania układowe albo wtedy, gdy brak wszczęcia takich postępowań nie wynikał z winy członka zarządu. Członkowie zarządu nie będą płacić zobowiązań spółki również w przypadku, gdy udowodnią, że wierzyciel nie poniósł szkody w wyniku niezgłoszenia wniosku o upadłość lub niewszczęcia postępowania układowego.
Możliwość wystąpienia z powództwem przeciwko członkom zarządu, kiedy postępowanie wobec spółki okazało się bezskuteczne, to najczęściej ostatnia szansa dla wierzyciela na odzyskanie swoich pieniędzy. I choć wymaga cierpliwości i determinacji, często okazuje się skutecznym rozwiązaniem. AIF Kancelaria z powodzeniem zajmuje się prowadzeniem takich postępowań.
Paulina Milka