Przedawnienie roszczeń

 

Roszczenia objęte fakturą

Faktura nie jest podstawą roszczenia, a jedynie dokumentem, który poświadcza sprzedaż towaru lub wykonanie usługi. Faktura jest wystawiana na podstawie umowy, przy czym pojęcie umowy obejmuje bardzo szeroki zakres: umowa ustna, umowa sprzedaży, umowa przewozu, umowa o dzieło, o roboty budowlane, najem, dzierżawa, leasing, umowa zlecenia, o pracę, agencyjna i wiele innych. Każdego dnia, wielokrotnie nawet nie zdając sobie z tego sprawy, zawieramy różnego rodzaju umowy, np. w sklepie spożywczym kupując śniadanie czy w autobusie kupując bilet za przejazd. Różnym umowom przysługują różne terminy przedawnienia.

Roszczenia z umowy sprzedaży

Najczęściej spotykaną umową jest umowa sprzedaży. Polega ona na zobowiązaniu sprzedającego do przeniesienia na kupującego własności rzeczy po zapłaceniu przez sprzedającego ceny za tę rzecz. Roszczenia z tytułu umowy sprzedaży przedawniają się po 2 latach. Termin ten liczy się od dnia następnego po tym, który jest określony w fakturze jako termin płatności, a gdy na fakturze nie widnieje termin płatności, liczy się go od daty wystawienia faktury.

Przykład:

Pan Marcin Wójcikowski prowadzący działalność „MAR-BIURO” sprzedał do sklepu pani Aliny Nowak „Artykuły papiernicze” 50 sztuk kalendarzy za określoną w ofercie reklamowej cenę i w dniu 3 stycznia 2014 wystawił fakturę z 14-dniowym terminem płatności. Termin płatności przypada więc na 17 lutego 2014 i do tego czasu pani Alina powinna uregulować płatność. Jeśli jednak tego nie zrobi, pan Marcin będzie mógł dochodzić swoich należności jako nieprzedawnionych do 17 lutego 2016 roku. Po tym dniu pan Marcin będzie narażony na podniesieniu zarzutu przedawnienia przez panią Alinę, jeśli nadal będzie chciał odzyskać swoje pieniądze.

Roszczenia z umowy o dzieło

Do umowy o dzieło zalicza się na przykład roboty remontowe, wykonanie pomiaru geodezyjnego, opracowanie projektu, napisanie tekstu, wykonanie mebla, uszycie stroju, zebranie danych czy wykonanie rysunku. Przedawnienie wynosi w tym przypadku 2 lata i jest liczone od dnia, w którym dzieło zostało wykonane lub miało zostać wykonane. Czasami jest to termin wcześniejszy niż data wystawienia faktury.

Przykład:

Pan Janusz Malinowski prowadzący działalność „Nowoczesna Firma” działając na zlecenie klienta z sektora obuwniczego zlecił panu Tomaszowi Nowakowi opracowanie badania dotyczącego profilu klienta korzystającego z usług szewców. Pan Tomasz Nowak ukończył swój projekt 10 kwietnia 2012 roku. Pan Janusz Malinowski wystawił fakturę w dniu 15 kwietnia 2012 roku. Termin przedawnienia w tym przypadku biegnie od dnia 11 kwietnia 2012, czyli dzień po ukończeniu dzieła przez pana Tomasza Nowaka i upływa w dniu 10 kwietnia 2014 roku.

Roszczenia z umowy o roboty budowlane

Roszczenia wynikające w umowy o roboty budowlane przedawniają się po 3 latach. Zwykle termin ten liczony jest od dnia następnego po tym, który jest wskazany w fakturze jako termin płatności. W roszczeniach z tego tytułu często pojawia się problem kwalifikacji danej czynności – czy podlega ona pod umowę o roboty budowlane i przedawnia się po 3 latach, czy może pod umowę o dzieło i wówczas przedawnia się po 2 latach. Dlatego w przypadku tego typu robót warto na początku zaznaczyć, jakiego rodzaju zawieramy umowę, ponieważ od tego będzie zależał termin przedawnienia.

Roszczenia z umowy o transport krajowy i międzynarodowy

Roszczenia, które wynikają z umowy o transport krajowy przedawniają się po 1 roku. Jeśli chodzi zaś o transport międzynarodowy, termin ten wynosi 15 miesięcy lub wyjątkowo 3 lata, co wynika z art. 32 konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów, czyli konwencji o CMR. Czym jest transport międzynarodowy? Jest to przewóz towaru z jednego kraju do drugiego pod warunkiem, że obie strony umowy transportu mają swoją siedzibę w Polsce.

Ugoda między przedsiębiorcami

Jeśli w ramach prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorcy zawarli między sobą ugodę, to termin jej przedawnienia mija po 3 latach od daty wskazanej w ugodzie jako termin zapłaty. Jeżeli przedsiębiorcy najpierw zawarli ze sobą umowę sprzedaży, a potem ugodę, to wiążący jest trzyletni termin przedawnienia wynikający z ugody, a nie dwuletni z umowy sprzedaży.

Przykład:

Firma DREWNEX Sp. z o.o. sprzedała panu Adamowi Kowalskiemu prowadzącemu działalność „Twój Ogród” pewną ilość desek potrzebnych do wykonania ławeczek ogrodowych. Drewnex sp. z o.o. wystawiła firmie „Twój Ogród” fakturę w dniu 15 marca 2010 roku, jednak pan Kowalski nie uiścił zapłaty za deski w wyznaczonym na fakturze terminie. W dniu 10 czerwca 2012 roku spółka DREWNEX zawarła z panem Kowalskim ugodę, w której wyznaczyła termin do zapłaty za deski na 10 sierpnia 2012 roku. A więc aktualną datą przedawnienia się roszczenia jest 10 sierpnia 2015 roku.

Roszczenia wynikające z prawomocnych orzeczeń sądu

Roszczenia wynikające z prawomocnych orzeczeń sądu w postępowaniu cywilnym przedawniają się po 10 latach. Oznacza to, że jeśli posiadamy prawomocny wyrok lub nakaz zapłaty z klauzulą prawomocności przeciwko dłużnikowi możemy przez 10 lat dochodzić swoich należności jako nieprzedawnionych.

Przykład:

Firma Budex sp. z o.o. w kwietniu 2013 roku zakupiła materiały budowlane od firmy „Cegiełka” sp. z o.o. Zgodnie z umową sprzedaży termin przedawnienia w tym przypadku wynosi 2 lata. Budex sp. z o.o. nie dokonała zapłaty za towar mimo zakreślonego na fakturze 30-dniowego terminu zapłaty. „Cegiełka” sp. z o.o. wystąpiła więc ze swoim powództwem do sądu i w lutym 2014 roku uzyskała nakaz zapłaty przeciwko Budex sp. z o.o. W takim przypadku termin przedawnienia mija dopiero w 2024 roku.

To nie znaczy, że przedawnionych roszczeń nie można dochodzić przed sądem. Zadaniem sądu nie jest ocena tego, czy dług jest przedawniony czy nie. Jednak jeśli dłużnik podniesie zarzut przedawnienia, sąd będzie zmuszony zbadać tę kwestię i wtedy może oddalić powództwo wierzyciela. Jeśli dłużnik jest reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, będzie się to wiązać z dodatkowymi kosztami dla powoda.

Przerwanie biegu przedawnienia

Bieg przedawnienia może zostać przerwany. Dzieje się tak na przykład wówczas, gdy dłużnik podpisze uznanie długu. Może być to wniosek dłużnika o rozłożenie zadłużenia na raty lub inne pismo, w którym dłużnik stwierdza, że nie kwestionuje danego zadłużenia. Taki dokument przerywa bieg przedawnienia powodując, że zaczyna ono biec na nowo. Skierowanie sprawy do sądu lub mediacji również powoduje przerwanie biegu przedawnienia.

Przykład:

Ewa Tomaszewska w dniu 18 maja 2010 roku kupiła od firmy P.P.H.U Cosmetic-Pol kosmetyki do swojego sklepiku „Rozmaitości” i otrzymała fakturę, na której widniał dwutygodniowy termin zapłaty. A więc do dnia 1 czerwca powinna uregulować płatność. Pani Ewa nie uczyniła tego jednak, ponieważ sama nie otrzymała pieniędzy od innego swojego kontrahenta. A więc od 2 czerwca zaczął biec dwuletni termin przedawnienia, którego termin upłynął 1 czerwca 2012 roku. Na początku 2011 roku firma P.P.H.U. Cosmetic-Pol wysłała pani Ewie wezwanie do zapłaty. W odpowiedzi, w dniu 12 lutego 2011 roku, dłużniczka przesłała oświadczenie, w którym stwierdziła, że jej sytuacja finansowa nie jest korzystna i prosiła o rozłożenie długu na raty. Takie pismo jest uznaniem długu i skutkuje przerwaniem biegu przedawnienia. Od teraz data przedawnienia to 12 lutego 2013 roku.

Paulina Milka