W drugiej połowie października w życie weszła nowelizacja treści art. 1015 § 2 Kodeksu Cywilnego. Pomoże ona wszystkim, którzy odziedziczą spadek, w którym jest zadłużenie i nie złożą oświadczenia o jego przyjęciu bądź odrzuceniu. Stanie się tak dlatego, że wspomniana zmiana przepisów ograniczy dziedziczenie długów do wysokości wartości otrzymanego majątku. To pomoże uniknąć egzekucji komorniczej w przyszłości. Dotychczasowo z takiej możliwości mogły korzystać dzieci, osoby prawne lub osoby, co do których istnieje prawdopodobieństwo całkowitego ubezwłasnowolnienia. Takie osoby przyjmowały spadek z tzw. dobrodziejstwem inwentarza. Teraz ta opcja obejmie wszystkich spadkobierców. To rewolucyjna zmiana biorąc pod uwagę, że zadłużenie w Polsce rośnie i coraz częściej w spadkach zamiast wymarzonej fortuny możemy otrzymać zadłużenie.
Myśląc o spadku rzadko zdajemy sobie sprawę, że oprócz góry pieniędzy, willi z basenem i sportowego samochodu możemy odziedziczyć długi, które przekroczą wartość otrzymanego majątku. Co roku około 160 tysięcy Polaków nabywa spadek i dla wielu z nich okazuje się on problemem, a nie radością. Stają się oni bowiem dłużnikami i egzekucja wierzytelności nabytych po zmarłym jest w ich przypadku nie do uniknięcia.
Do tej pory, aby uniknąć przyjęcia zadłużenia bez zwracania się do sądów lub notariusza, należało być osobą, która nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych– tłumaczy prezes AIF Kancelarii Tomasz Brusiło – Takie osoby, czyli wspomniane wyżej dzieci, osoby prawne lub osoby, co do których istnieje prawdopodobieństwo całkowitego ubezwłasnowolnienia dziedziczą z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że ich odpowiedzialność za przejęte długi sięga wysokości wartości otrzymanego majątku. Egzekucja długów zmarłego w takich przypadkach nie będzie miała miejsca. Pozostałe osoby, czyli zdecydowana większość, w przypadku niezłożenia oświadczenia co do przyjęcia lub odrzucenia spadku stają się automatycznie jego spadkobiercami. Są więc całkowicie odpowiedzialni za zadłużenie zmarłego i będzie wobec nich wszczęta procedura odzyskiwania należności.
Dobrodziejstwo inwentarza dla każdego. Odzyskiwanie długów po zmarłym tylko do wysokości odziedziczonego majątku.
Wspomniana nowelizacja przepisów dotyczących dziedziczenia sprawi, że wszyscy, którzy nie złożą oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku będą odpowiadać za przyjęte długi tylko do wysokości otrzymanego majątku, czyli właśnie z dobrodziejstwem inwentarza. Nie dotyczy to jednak wierzyciela, który pożyczył pod zastaw nieruchomości. Jest to wierzyciel hipoteczny .To oznacza, że banki, które zabezpieczyły pożyczone pieniądze wpisując hipotekę na mieszkaniu, domu czy działce będą mogły domagać się zwrotu całości pożyczonej kwoty.
Z każdym rokiem wzrasta niebezpieczeństwo otrzymania po zmarłym zadłużenia, a nie majątku. Wynika to z faktu, że coraz częściej zadłużamy się w bankach (na prawie 536 miliardów złotych) i firmach pożyczkowych (kolejne 5 miliardów złotych). To już o ponad 60 miliardów więcej niż cztery lata temu. Ale nie tylko niezapłacone kredyty wchodzą w skład spadku. Dzieje się tak również w przypadku zaległych rachunków za czynsz, telefon, telewizję, prąd, gaz, wodę itp., a trzeba pamiętać, że takie długi narastają z każdym miesiącem. Nieraz zadłużenie spadkowe przechodzi na dzieci – rekordzistą jest 17 -latek z 34 tysiącami złotych zadłużenia, natomiast najmłodszy spadkobierca długu ma zaledwie 11 lat. Dzieje się tak dlatego, że rodzice odrzucając spadek po zmarłych dziadkach zapominają zrobić to również w imieniu swoich pociech.
Drugą zmianą zawierającą się w nowej ustawie jest sposób sporządzania stanu majątku spadkowego. Do tej pory robił to komornik sądowy, za którego usługi musieli zapłacić spadkobiercy. Obecnie będą mogli to robić właśnie sami dziedziczący na wzorze ustalonym przez Ministerstwo Sprawiedliwości i samodzielnie składać spis do sądu lub notariusza.
Nowelizacja ustawy mająca na celu zwiększenie bezpieczeństwa osób dziedziczących nie zwalnia ich jednak z całkowitej czujności. Gdy otrzymamy spadek, to w naszym interesie jest dowiedzenie się, co zawiera, by uniknąć w przyszłości kłopotów.
Paulina Milka